De Achterhoek staat bekend om rust, ruimte en nuchtere gezelligheid, maar de Achterhoek in oorlog was het hier allesbehalve vredig. Door de ligging bij de Duitse grens kreeg de regio al vroeg met de oorlog te maken. Toch zaten de Achterhoekers niet stil. Met een flinke dosis lef en een tikje boerenverstand speelden ze een belangrijke rol in het verzet.
Onderduiken op de boerderij
Boerderijen in de Achterhoek waren vaak veilige schuilplaatsen voor onderduikers. Joodse families, gevluchte geallieerde piloten en mannen die niet in Duitsland wilden werken, vonden hier onderdak. Omdat boerderijen uitgestrekt waren en vaak ver van dorpen lagen, waren ze moeilijker te controleren door de Duitse bezetter. De Achterhoekers hielpen niet alleen met onderdak, maar ook met eten, valse papieren en soms zelfs een lift richting een veiliger gebied.
Het verzet: van stiekeme sabotage tot wapendroppings
Hoewel de Achterhoek geen grote slagvelden kende, was het verzet er sterk. Verzetsgroepen pleegden aanslagen op spoorlijnen, bliezen bruggen op en hielpen onderduikers om uit handen van de Duitsers te blijven. Vooral in Winterswijk, Doetinchem en Zutphen waren actieve verzetsgroepen.
In de bossen rondom Ruurlo en Aalten werden wapendroppings georganiseerd. Geallieerden lieten ’s nachts wapens en materialen vallen, die dan snel verstopt moesten worden voordat de Duitsers ze vonden. Dit moest natuurlijk in het geheim gebeuren, want verraad lag altijd op de loer.
Zware tijden in de steden
In de laatste fase van de oorlog werden Achterhoekse steden hard getroffen. Doetinchem werd in maart 1945 gebombardeerd door de geallieerden, waarschijnlijk vanwege Duitse troepen en communicatieposten in de stad. Zutphen kreeg het ook zwaar te verduren, met executies en zware gevechten rondom de bruggen.
De bevrijding: Canadezen in de straten
In april 1945 trokken de Canadezen de Achterhoek binnen. Van dorp tot dorp werd de regio bevrijd. Dit ging niet zonder slag of stoot: in sommige dorpen werd nog flink gevochten. Maar toen de bevrijders eenmaal binnenkwamen, barstte het feest los. Achterhoekers haalden hun verstopt gehouden vlaggen tevoorschijn, deelden voedsel uit en dansten op straat.
In Aalten staat nog steeds een onderduikmuseum waar je kunt zien hoe mensen hier tijdens de oorlog leefden. En in verschillende dorpen worden jaarlijks herdenkingen gehouden om de verhalen van toen levend te houden.
Waarom deze verhalen belangrijk blijven
De oorlog is lang geleden, maar de verhalen blijven. Niet alleen om te herdenken, maar ook om te laten zien dat moed en solidariteit het verschil kunnen maken. De Achterhoekers stonden toen klaar voor elkaar – net zoals nu, al is het gelukkig niet meer in oorlogstijd.
Want of het nu gaat om het helpen van onderduikers of het samen een biertje drinken na de kermis: in de Achterhoek doe je het niet alleen.
Wil je meer weten over onderduiken in de Achterhoek: https://www.canonvannederland.nl/nl/gelderland/gelderland/onderduiken-in-de-achterhoek
___________________________________________________________________
Bijzondere verhalen
Ben je benieuwd wat er nog meer te lezen valt naast Achterhoek in de oorlog. Ben je nog niet klaar met lezen? Op de pagina ‘bijzondere verhalen’ lees je boeiende verhalen en voorbeelden over erop uitgaan in de Achterhoek. Laat je inspireren door de artikelen en/of praktijkverhalen van Achterhoekse ondernemers. Ga voor de leukste uitjes in de Achterhoek naar https://www.helemaalachterhoek.nl/category/leven-in-de-achterhoek/erop-uit/
