Horloges ‘By Kees’ gaan de hele wereld over
Hij oefent één van de oudste vakken ter wereld uit. Kees Engelbarts is graveur. Hij graveert met liefde, passie en uiterste nauwkeurigheid. De Achterhoeker maakt unieke handgemaakte horloges voor mensen die op zoek zijn naar een kunstwerk met een persoonlijke touch. Tot zijn opdrachtgevers behoren verzamelaars, bekende merken en horlogemakers. “Als de klant het horloge voor de eerste keer bekijkt en er verschijnt een glimlach op zijn gezicht, dan is dat voor mij een groot moment van tevredenheid. Dat geeft een heel goed gevoel en een tevreden klant is nog steeds de beste reclame.”
Kees Engelbarts (53) groeide op in ’s-Heerenberg. Hij won als havo-scholier een medaille, die moest worden opgehaald bij een graveur. “Ik zag hem aan het werk en vond het zo mooi. Dat wil ik later ook, zei ik. De man verwees me naar de vakschool in Schoonhoven.” De rest is geschiedenis. Zijn vader stimuleerde Kees. “Hij zag het wel zitten. Als je helft met kunst bezig bent en de andere helft met een vak waar je wat mee kunt, is er een hoop gewonnen.” De eerste les in Schoonhoven ging het overigens gelijk mis. Kees Engelbarts boorde zich in zijn vinger, een klein litteken herinnert er nog aan. “Dat was een belangrijk leermoment, ik liet me er niet door uit het veld slaan.” Na zijn studie wilde hij als handgraveur aan de slag. Het viel niet mee om aan de bak te komen. “Ik werkte tijdelijk in een fabriek om aan inkomsten te komen. Toen belde een vriend. Hij vertelde dat ze in Geneve handgraveurs zochten. Ik stapte een dag later in mijn oude Alfa Romeo en besloot de gok te wagen. Het avontuur lonkte.” Kees Engelbarts vestigde zijn naam en bouwde een mooi bestaan op in Zwitserland.
Wanneer ben je
tevreden?
“Dat ben ik professioneel niet snel. In het begin kwam dit door veeleisende
klanten, maar je gaat ook de lat voor jezelf hoger leggen. Als graveur ben je
nooit uitgeleerd en zoek je naar nieuwe uitdagingen. Zo heb ik me eens
voorgenomen om een tourbillon uurwerk met mijn laser soldeermachine te
beschieten om te kijken wat dat oplevert. Het resultaat is een uurwerk dat
eruit ziet als een maanlandschap of een vulkaan. Je mag daarbij geen foutje
maken door functionele onderdelen te raken want anders kun je het uurwerk (van
ongeveer 15 mille) wegflikkeren, een kwestie van tienden van millimeters. Ik
heb er maanden aan gewerkt en als me dat dan lukt dan ben ik tevreden. In het
alledaagse leven ben ik met weinig tevreden. Ik heb geen auto, rijd door Genève
met een ouwe bakfiets. Lieve mensen en mijn familie om me heen, ’n ouwe
zeilboot en een goed boek, dan ben ik privé algauw happy.”
Hoe belangrijk is
waardering voor je?
“Waardering is hoe je beoordeeld wordt door anderen en daar heb ik
eigenlijk geen boodschap aan. Wel is het fijn om van mensen, die weten waar ze
het over hebben, een pluim te krijgen, bv. een klant uit Hong-Kong die zegt dat
ik de enige niet-Aziaat ben die hij kent die de ‘spirit’ van de Chinese draak
weet te verbeelden. Het gaat uiteindelijk voornamelijk om de voldoening die ik
zelf uit mijn werk haal, de waardering van mezelf. Ik merk dat ik gelukkig word
van een productieve, creatieve dag in mijn atelier.”
Hoe zie je zelf je
professie?
“Ik zie mezelf in eerste instantie als ambachtsman. De vrijheid om te
kunnen maken wat ik zelf wil, is voor mij de ultieme luxe. Het is niet aan mij
om mijn werk kunst, en mezelf kunstenaar, te noemen. Kunstenmaker past beter…”
Kun je uitleggen
welke kwaliteiten/eigenschappen je moet hebben?
“Toen ik mijn moeder vertelde dat ik graveur wilde worden toen ik 17 was
snapte ze er niets van. ‘Je kunt nog geen 5 minuten stilzitten’, zei ze. Maar
ik werd juist rustig van handgraveren, ik vergat de tijd. Iets moois te willen
maken en daar de rust voor hebben en de tijd voor nemen, daar gaat het om.
Vervolgens moet je goed kunnen tekenen, gevoel voor esthetiek hebben, een
beetje technische kennis is ook mooi meegenomen maar dat leer je wel op school.
Verder ben ik leergierig, maar ook erg eigenwijs. Wat ik zelf kan, doe ik zelf,
en dat is vooral het graveren en alle esthetische aspecten van mijn horloges.
Voor de montage en het afregelen van de uurwerken doe ik een beroep op een
goede horlogemaker.”
Hoe bevalt het leven
in Zwitserland? En waarin verschilt het van Nederland?
“Toen ik in 1989 de eerste keer Genève in reed en de palmbomen zag langs
het meer dacht ik: hier zou ik wel willen wonen. Genève is een prachtige stad
met historie, geweldig mooie parken, de bergen dichtbij. Ik heb hier mijn vrouw
Pascale ontmoet en samen hebben we twee zoons, Daan van 20 en Pierrot van 13.
In de Achterhoek zeggen ze wel eens tegen me: ‘Wat mot gi-j toch in Genève, die
Zwitsers hebbe toch gin humor’. Dat klopt misschien wel, maar een groot
verschil met Nederland is ook dat mensen hier niet zoveel klagen. De zaken zijn
hier verder prima geregeld. Voor mijn beroep zit ik hier ook goed, in het Mekka
van de luxe horloges. Via mijn werk kom ik de meest geniale horlogemakers en
andere creatieve mensen tegen en met sommigen werk ik ook samen.”
Je bent opgegroeid in
de Achterhoek, welke herinneringen heb je er liggen?
“Ik kom nog ontzettend graag in ‘s-Heerenberg, daar liggen mijn wortels,
mijn roots. Mijn moeder Mientje woont er en ik heb er nog veel kennissen en
vrienden. Als ik een kroegje binnenkom, ook na 30 jaar, is het altijd: Ha Kees,
pilsje? Herinneringen in het kort: voetballen op het trapveldje en bij MVR (nu
FC Bergh), met mijn hond Max in het bos wandelen, met de fiets naar de GSGD in
Doetinchem door weer en wind, krantenwijk De Gelderlander en de Wegwijzer in
Lengel, crossen op de Vosseweg met mijn Renaultje 4, de nieuwjaarsfeesten en
mooie carnavalsjaren.”
Welke ambities heb je voor de komende periode?
“Ik wil gewoon lekker verder aanklooien en mooie horloges blijven maken. Misschien dat ik ooit eens op andere uitingsvormen overga, schilderen en/of beeldhouwen mochten mijn ogen het kleinere werk niet meer aankunnen. Schrijven lijkt me ook wel wat. Ik heb een paar projecten in gedachten, samenwerkingen met bevriende, getalenteerde horlogemakers.”
MIJN Verhaal – september 2020
Uitgever – MIJN Magazine
Auteur – Richard Stegers
Fotografie – Kees Engelbarts
___________________________________________________________________
MIJN Verhaal
De Achterhoek zit vol met mooie, bijzondere verhalen over mensen, verenigen en actualiteiten. In de rubriek MIJN verhaal leest u hier iedere maand over. Ga voor meer artikelen over de rubriek MIJN Verhaal naar de volgende link. https://www.helemaalachterhoek.nl/category/mijnmagazine/mijn-verhaal/
