Hij oefent één van de oudste vakken ter wereld uit. Kees Engelbarts is graveur. Hij graveert met liefde, passie en uiterste nauwkeurigheid. De Achterhoeker maakt unieke handgemaakte horloges voor mensen die op zoek zijn naar een kunstwerk met een persoonlijke touch. Tot zijn opdrachtgevers behoren verzamelaars, bekende merken en horlogemakers. “Als de klant het horloge voor de eerste keer bekijkt en er verschijnt een glimlach op zijn gezicht, dan is dat voor mij een groot moment van tevredenheid. Dat geeft een heel goed gevoel en een tevreden klant is nog steeds de beste reclame.”
Kees Engelbarts (53) groeide op in ’s-Heerenberg. Hij won als havo-scholier een medaille, die moest worden opgehaald bij een graveur. “Ik zag hem aan het werk en vond het zo mooi. Dat wil ik later ook, zei ik. De man verwees me naar de vakschool in Schoonhoven.” De rest is geschiedenis. Zijn vader stimuleerde Kees. “Hij zag het wel zitten. Als je helft met kunst bezig bent en de andere helft met een vak waar je wat mee kunt, is er een hoop gewonnen.” De eerste les in Schoonhoven ging het overigens gelijk mis. Kees Engelbarts boorde zich in zijn vinger, een klein litteken herinnert er nog aan. “Dat was een belangrijk leermoment, ik liet me er niet door uit het veld slaan.” Na zijn studie wilde hij als handgraveur aan de slag. Het viel niet mee om aan de bak te komen. “Ik werkte tijdelijk in een fabriek om aan inkomsten te komen. Toen belde een vriend. Hij vertelde dat ze in Geneve handgraveurs zochten. Ik stapte een dag later in mijn oude Alfa Romeo en besloot de gok te wagen. Het avontuur lonkte.” Kees Engelbarts vestigde zijn naam en bouwde een mooi bestaan op in Zwitserland.
Wanneer ben je tevreden?
“Dat ben ik professioneel niet snel. In het begin kwam dit door veeleisende klanten, maar je gaat ook de lat voor jezelf hoger leggen. Als graveur ben je nooit uitgeleerd en zoek je naar nieuwe uitdagingen. Zo heb ik me eens voorgenomen om een tourbillon uurwerk met mijn laser soldeermachine te beschieten om te kijken wat dat oplevert. Het resultaat is een uurwerk dat eruit ziet als een maanlandschap of een vulkaan. Je mag daarbij geen foutje maken door functionele onderdelen te raken want anders kun je het uurwerk (van ongeveer 15 mille) wegflikkeren, een kwestie van tienden van millimeters. Ik heb er maanden aan gewerkt en als me dat dan lukt dan ben ik tevreden. In het alledaagse leven ben ik met weinig tevreden. Ik heb geen auto, rijd door Genève met een ouwe bakfiets. Lieve mensen en mijn familie om me heen, ’n ouwe zeilboot en een goed boek, dan ben ik privé algauw happy.”
Hoe belangrijk is waardering voor je?
“Waardering is hoe je beoordeeld wordt door anderen en daar heb ik eigenlijk geen boodschap aan. Wel is het fijn om van mensen, die weten waar ze het over hebben, een pluim te krijgen, bv. een klant uit Hong-Kong die zegt dat ik de enige niet-Aziaat ben die hij kent die de ‘spirit’ van de Chinese draak weet te verbeelden. Het gaat uiteindelijk voornamelijk om de voldoening die ik zelf uit mijn werk haal, de waardering van mezelf. Ik merk dat ik gelukkig word van een productieve, creatieve dag in mijn atelier.”
Hoe zie je zelf je professie?
“Ik zie mezelf in eerste instantie als ambachtsman. De vrijheid om te kunnen maken wat ik zelf wil, is voor mij de ultieme luxe. Het is niet aan mij om mijn werk kunst, en mezelf kunstenaar, te noemen. Kunstenmaker past beter…”
Kun je uitleggen welke kwaliteiten/eigenschappen je moet hebben?
“Toen ik mijn moeder vertelde dat ik graveur wilde worden toen ik 17 was snapte ze er niets van. ‘Je kunt nog geen 5 minuten stilzitten’, zei ze. Maar ik werd juist rustig van handgraveren, ik vergat de tijd. Iets moois te willen maken en daar de rust voor hebben en de tijd voor nemen, daar gaat het om. Vervolgens moet je goed kunnen tekenen, gevoel voor esthetiek hebben, een beetje technische kennis is ook mooi meegenomen maar dat leer je wel op school. Verder ben ik leergierig, maar ook erg eigenwijs. Wat ik zelf kan, doe ik zelf, en dat is vooral het graveren en alle esthetische aspecten van mijn horloges. Voor de montage en het afregelen van de uurwerken doe ik een beroep op een goede horlogemaker.”
Hoe bevalt het leven in witserland? En waarin verschilt het van Nederland?
“Toen ik in 1989 de eerste keer Genève in reed en de palmbomen zag langs het meer dacht ik: hier zou ik wel willen wonen. Genève is een prachtige stad met historie, geweldig mooie parken, de bergen dichtbij. Ik heb hier mijn vrouw Pascale ontmoet en samen hebben we twee zoons, Daan van 20 en Pierrot van 13. In de Achterhoek zeggen ze wel eens tegen me: ‘Wat mot gi-j toch in Genève, die Zwitsers hebbe toch gin humor’. Dat klopt misschien wel, maar een groot verschil met Nederland is ook dat mensen hier niet zoveel klagen. De zaken zijn hier verder prima geregeld. Voor mijn beroep zit ik hier ook goed, in het Mekka van de luxe horloges. Via mijn werk kom ik de meest geniale horlogemakers en andere creatieve mensen tegen en met sommigen werk ik ook samen.”
Je bent opgegroeid in de Achterhoek, welke herinneringen heb je er liggen?
“Ik kom nog ontzettend graag in ‘s-Heerenberg, daar liggen mijn wortels, mijn roots. Mijn moeder Mientje woont er en ik heb er nog veel kennissen en vrienden. Als ik een kroegje binnenkom, ook na 30 jaar, is het altijd: Ha Kees, pilsje? Herinneringen in het kort: voetballen op het trapveldje en bij MVR (nu FC Bergh), met mijn hond Max in het bos wandelen, met de fiets naar de GSGD in Doetinchem door weer en wind, krantenwijk De Gelderlander en de Wegwijzer in Lengel, crossen op de Vosseweg met mijn Renaultje 4, de nieuwjaarsfeesten en mooie carnavalsjaren.”
Welke ambities heb je voor de komende periode?
“Ik wil gewoon lekker verder aanklooien en mooie horloges blijven maken. Misschien dat ik ooit eens op andere uitingsvormen overga, schilderen en/of beeldhouwen mochten mijn ogen het kleinere werk niet meer aankunnen. Schrijven lijkt me ook wel wat. Ik heb een paar projecten in gedachten, samenwerkingen met bevriende, getalenteerde horlogemakers.”
MIJN Verhaal – september 2020
Uitgever – MIJN Magazine
Auteur – Richard Stegers
Fotografie – Kees Engelbarts
___________________________________________________________________
MIJN Verhaal
De Achterhoek zit vol met mooie, bijzondere verhalen over mensen, verenigen en actualiteiten. In de rubriek MIJN verhaal leest u hier iedere maand over. Ga voor meer artikelen over de rubriek MIJN Verhaal naar de volgende link. https://www.helemaalachterhoek.nl/category/mijnmagazine/mijn-verhaal/
