Zoeken
kouderecord

MIJN Verhaal – ‘Het kouderecord van Winterswijk is uniek’

Elk jaar rond 27 januari is er in veel media aandacht voor het officieel in Nederland gemeten kouderecord van -27,4oC. Dat record staat al heel lang, want het werd op 27 januari 1942 gemeten door schoolmeester Jaap Langedijk die in Winterswijk waarnemer was van het KNMI. De kans dat het record in de toekomst verbroken zal worden is door de huidige klimaatsverandering en de opwarming van de aarde uiterst klein, want de wereldgemiddelde temperatuur was destijds 0,8°C lager dan nu.

Jaap Langedijk was het ‘hoofd’ van School C in het centrum van Winterswijk en woonde aan de Morgenzonweg. Hij ging, weer of geen weer, altijd op de fiets naar school. Hij nam daarnaast als amateur-meteoroloog voor het kNMI – toen nog met een kleine k, want in de oorlog mocht de k van koninklijk niet met een hoofdletter worden geschreven – drie maal per dag met een kwikthermometer de temperatuur op in zijn weerstation in de tuin.

Langedijk werd in de nacht van 26 op 27 januari 1942 wakker. Zijn wekker liep niet meer doordat de olie bevroren was. Hij stond op, pakte zich dik in en liep de tuin in naar zijn weerhut. Bij het aanraken van het kijkglaasje zat zijn wijsvinger direct vastgevroren. De thermometer gaf -27,4 graden aan. Achteraf is het niet onwaarschijnlijk dat het die nacht zelfs nog kouder is geweest, want in die tijd werd de temperatuur nog gemeten op 2,2 meter hoogte en tegenwoordig doet men dat op 1,5 meter. Doordat koude lucht naar de grond zakt, zou de temperatuur waarschijnlijk nog lager zijn uitgevallen.

Website

Winterswijker Wim Ruesink weet wel dat er rond deze tijd altijd veel aandacht is voor het record en hij ziet ook wel dat zijn website www.kouderecordwinterswijk.nl het jaar rond vaak wordt bezocht, maar hij zag graag dat het kouderecord nog vaker onder de aandacht kwam. “Het liefst zou ik een powerpointpresentatie maken en daarmee langs de groepen acht van de basisscholen hier in Winterswijk willen gaan. Niet als weeramateur, want dat ben ik helemaal niet, maar gewoon om dit verhaal te vertellen. Het is toch een prachtig verhaal!”

Het zou niet de eerste actie zijn die Ruesink met het oog op dit onderwerp ondernam. “Ik dacht met dat kouderecord moet iets gebeuren. Ook omdat het in WINTERswijk was. Ik weet wel dat het in de plaatsnaam niks met winter te maken heeft, maar het past wel mooi bij elkaar. Ik vond dat ze hier goud in de handen hadden, maar dat ze het nooit hadden verzilverd.”

Ruesink realiseerde daarom de website en hij zorgde er ook voor dat Winterswijk een prachtig bronzen beeld kreeg ter herinnering aan dit historische moment. “Het was in de coronatijd dat ik op het idee kwam en het was in die tijd heel lastig om fondsen daarvoor te werven. Ik kon wel mijn verhaal doen bij DFDS en bij WAM & Van Duren. Iedereen was zo enthousiast. Ze zeiden: wij staan garant. Dus toen kon het beeld er komen.”

Kunstenaar Jan te Kulve uit Eibergen maakte het beeld. Ruesink: “Ik had met hem direct een klik en hij vertelde na mijn verhaal enthousiast dat hij er een proef van ging maken.”

Te Kulve maakte een beeld van Jaap Langedijk die het record registreerde en de omstandigheden waaronder dat gebeurde, met zijn vinger vast aan het kijkglaasje.

Onthulling

Het beeld kreeg een plekje bij de landelijk bekende ijsbaan in Winterswijk en werd op 27 januari 2022, dus precies 80 jaar na het record. “Bij de onthulling waren ook twee nichtjes van Jaap Langedijk, die mij op Radio Gelderland hadden gehoord. Dat was heel leuk. Het beeld hebben we trouwens overgedragen aan de gemeente. De wethouders van Winterswijk die afscheid nemen, krijgen sindsdien allemaal een kleine versie van dit bronzen beeld als cadeau.”

Een half jaar na de onthulling zorgde Ruesink ervoor dat er een paal met een paddenstoel kwam te staan met een QR-code. “Daarmee kun je luisteren naar het verhaal, verteld door de meest aangename stem van Winterswijk, die van Wim Schepers. Ik moet zeggen dat ik alle steun heb gehad van voormalig wethouder Henk Jan Tannemaat. En ook door de WU, de Winterswijkse Uitdaging, want er komt zoveel bij kijken en dat heb ik allemaal bij de WU onder kunnen brengen.”

Ruesink is er nog niet klaar mee. “Op donderdag 11 april om 19.30 uur komt Dick Mol, ook wel bekend als sir Mammoet van programma’s op Discovery, dé paleontoloog van Europa. Hij komt in Het Museum in Winterswijk alles vertellen over leven in de IJstijd. Dit doe ik samen met vereniging Het Museum.”

Geen nieuwe records

Het is inmiddels niet meer mogelijk om officiële weerrecords in Winterswijk te vestigen. “In Winterswijk was er vanaf 1894 een officieel meetstation. Jaap Langedijk had al drie voorgangers en ook na hem heeft een vrouw het nog een tijd gedaan, maar sinds de jaren 90 zit het weerstation in Hupsel bij Eibergen. Daar staat de meetapparatuur gewoon midden in het weiland en heeft het een vaste verbinding met Zeist of het KNMI.

___________________________________________________________________

MIJN Verhaal

De Achterhoek zit vol met mooie, bijzondere verhalen over mensen, verenigen en actualiteiten. In de rubriek MIJN verhaal leest u hier iedere maand over. Ga voor meer artikelen over de rubriek MIJN Verhaal naar de volgende link. https://www.helemaalachterhoek.nl/category/mijnmagazine/mijn-verhaal/

Verder lezen