Buurt maken, kraamschudden en carbidschieten. Het zijn voorbeelden van tradities die in de Achterhoek levend worden gehouden. Zo zijn er meer typisch gebruiken in onze streek.
Noaberschap
Noaberschap laat zich het beste omschrijven als burenhulp en samenleven op het platteland. In de Achterhoek is het typisch dat je elkaar helpt bij zowel blije als droevige gebeurtenissen. Het gebruik vindt zijn oorsprong in vaak kleine boerengemeenschappen. Op elkaar kunnen rekenen, daar gaat het om. Bökkers schreef er een nummer over: Noabers.
Kraamschudden
Kraamschudden, ook wel kroamschudd’n in het dialect, is een traditioneel typisch kraamfeest. Het gebruik gaat terug naar de 19e eeuw. Om het kind welkom te heten komt de buurt meestal binnen tien dagen na de geboorte op visite oftewel kraamschudden. Er wordt dan een langwerpig krentenbrood, een krentenwegge, meegenomen.
Meiboom zetten
Als het hoogste punt van een woning of gebouw is bereikt, is dat vaak reden voor een klein feestje. De opdrachtgever trakteert op pannenbier en een hapje. In de Achterhoek is het ook typisch om een meiboom met vlag op de nok te plaatsen. De meiboom, een lange dennenboom, wordt soms versierd met een krans, roosjes en crêpepapier.
Kniepertjes
Kniepertjes zijn dunne wafels, ze lijken op oubliehoorns en worden vooral rond de jaarwisseling gegeten. Na het bakken in een speciaal wafelijzer kunnen de kniepertjes worden opgerold en volgespoten met slagroom. Ze worden ook wel nieuwjaarsrolletjes genoemd. In de Achterhoek bestaat de traditie al eeuwen. Soms worden de wafels als platte wafels gegeten, het idee erachter is dat het jaar zich heeft ontrold.
Carbidschieten
Vooral in het oosten van het land is carbidschieten een populaire oudejaarstraditie. Het gebruik waarbij flink kabaal wordt gemaakt, voert terug naar de Germaanse joelfeesten en staat zelfs op de lijst Nationale Inventaris Immaterieel Cultureel Erfgoed. Bij carbidschieten worden ballen of deksels van de melkbus afgeschoten met behulp van een brokje carbid dat vochtig wordt gemaakt. Daardoor ontstaat een gas dat explosief is. Door de ontbranding wordt de bal of deksel met een harde knal afgevuurd.
Dauwtrappen
Op Hemelvaartsdag is dauwtrappen in onze streek een geliefde bezigheid. Je kunt op de fiets stappen of een wandeling maken, uiteraard in de vroege ochtend als het dauw nog op de velden ligt. De traditie heeft te maken met het vieren van de heropleving van de natuur. De dauw op het gras zou een zuiverende werking hebben.
Foto: Natuurmonumenten
Midwinterhoornblazen
Midwinterhoornblazen is een wintertraditie. De hoorn werd in vroegere tijden gebruikt als communicatiemiddel en om boze geesten te verjagen. Het begint de eerste zondag van de adventstijd in december. Op 6 januari met Driekoningen wordt er afgeblazen, daarna kunnen de hoorns de kast weer in. Voor de melodie bestaat een soort standaard, in de Achterhoek d’olde roop genoemd. Het gaat om een klagende weemoedige klank.
Buurt maken
In de Achterhoek is het gebruikelijk om buurt te maken als je ergens komt wonen. Je nodigt de buren uit voor een gezellige avond met een hapje en een drankje. Je hoort dan bij de buurt. Deze traditie zorgt soms ook voor scheve gezichten. Mensen die vanuit het westen naar de Achterhoek verhuizen, zijn namelijk niet allemaal bekend met het fenomeen buurt maken of hebben er geen zin in.
