Er is in de agrarische sector veel aan de hand. In de Achterhoek zijn op dit moment bijna 6.000 agrarische bedrijven. Ongeveer de helft van die boeren verlaat de komende jaren het erf. De leegstand wordt dus enorm, want een boerderij met het omliggende erf is voor veel eigenaren te groot om zelf te onderhouden. Om verpaupering te voorkomen, zou het mooi zijn om dergelijke erven op te delen in meerdere woonmogelijkheden.
Gelukkig wordt sociaal, duurzaam en kleinschalig wonen in het buitengebied (maar dan mooi passend in het landschap) steeds populairder. Want dat is goed voor het welzijn. Het wonen op voormalige boerenerven lijkt velen aantrekkelijk, maar er worden nog maar weinig projecten gerealiseerd. Daar zijn enkele redenen voor: je hebt meestal een wijziging van het bestemmingsplan nodig, de voorinvestering kan fors oplopen en banken verstrekken geen lening als je geen onderpand hebt en kopen kan pas als de bestemmingsplanwijziging rond is.
Helaas waren er tot voor kort ook veel overheden die daar niet zomaar aan wilden, meer woningen in het buitengebied. De tekst “Een woning hoort eigenlijk niet in het buitengebied” komt uit een voorlichtingsfilmpje van de overheid. Gelukkig hebben diverse provincies, gemeenten en ook het rijk inmiddels subsidieregelingen (in de maak).
Goed nieuws
Dat is goed nieuws, want nieuwe bewoners, die met enkele anderen een erf willen ontdoen van stallen om daarvoor in de plaats enkele duurzame woningen te bouwen, zouden in veel gemeenten juist welkom moeten zijn. Zo’n ontwikkeling heeft namelijk vele voordelen, want er komt weer vitaliteit in het buitengebied en draagvlak voor de voorzieningen in de kernen, de boer die stopt kan zijn erf verkopen en er komen duurzame woningen voor in de plaats. Daarnaast biedt een dergelijk gedeeld erf hier in de regio ook mogelijkheden voor oudere bewoners die het liefst hier willen blijven wonen. Het hebben van jonge buren geeft kansen voor beiden.
Het is bovendien algemeen bekend dat er in Nederland een miljoen huizen bij moet komen, dat het aantal voorzieningen voor ouderen afneemt, dat het leefklimaat in de steden achteruit gaat en dat velen een huis in de stad niet meer kunnen betalen. Drie miljoen landgenoten, die geheel of gedeeltelijk thuis werken, kunnen dankzij glasvezel vanuit huis de hele wereld bereiken, dus ook vanuit een huis in het buitengebied. Voor hen is een huis op een met anderen gedeeld erf een uitkomst.
Uitnodigingskader
Met het oog daarop ontwikkelde de gemeente Oude IJsselstreek een nieuw uitnodigingskader. Het geeft richtlijnen waarbinnen initiatiefnemers met plannen kunnen komen. In dit geval voor woningbouwontwikkeling in het buitengebied in het kader van functieverandering van vrijkomende en vrijgekomen gebouwen, woningsplitsing en landgoedontwikkeling. Het uitnodigingskader biedt voor goede plannen de ruimte om af te wijken van de standaard richtlijnen. Ze willen daarmee een aantrekkelijk alternatief bieden aan erfeigenaren voor het leeg laten staan van gebouwen.
Daarnaast is er ruimte voor de ontwikkeling van nieuwe woonerven in het buitengebied. Nieuw is ook dat niet langer uitsluitend vrijstaande woningen gebouwd mogen worden. Er is ook ruimte voor aaneen gebouwde woningen en Tiny Houses. Daarmee kan de kwaliteit van het buitengebied worden versterkt, én kan er een bijdrage worden geleverd aan invulling van de behoefte aan kleinere, en betaalbare woningen.
Proeftuin
De Vereniging Ondernemers Buitengebied Winterswijk (OBW) is met het oog daarop het project ‘Buitengebied zoekt Bewoners’ gestart. Ook zij zien graag dat vrijkomende woningen, erven en bedrijfsruimtes een vernieuwd gebruik krijgen en roepen geïnteresseerden op om contact met hen op te nemen.
Elk erf is anders, geeft andere mogelijkheden en heeft een eigen ‘sfeer’. De wensen van geïnteresseerden lopen soms ook flink uiteen. Van lekker en betaalbaar wonen in je eigen woonruimte met zelf gekozen buren, een woongroep, een Tiny House, plek om te werken aan huis tot een eigen bedrijf, met een werkplaats, kantoor of trainingsruimte. In alle gevallen is delen van een erf meer betaalbaar dan een hele boerderij in je eentje. Hoe betaalbaar precies, dat hangt af van de locatie en de verder gemaakte keuzes.
Ook voor erfeigenaren en boeren geeft dit nieuwe kansen. Verhuizen omdat het te groot wordt terwijl je dat eigenlijk helemaal niet weg wilt? Het erf delen met nieuwe bewoners biedt dan mogelijkheden.
OBW zorgt voor informatiemateriaal, goede kennis van plannen en procedures, samenwerking met de gemeente bij aanvragen, individueel advies, het maken en realiseren van plannen en het tot stand brengen van goede matches. Ze willen graag leefbaarheid realiseren door behoud van voorzieningen, verenigingen en scholen en een goede lokale economie.
Eerste succes
De gemeente Winterswijk heeft al laten weten dat ze graag samenwerkt met de OBW. Ze denken volop mee over de mogelijkheden. Ze vinden ook dat het buitengebied beschermd dient te worden, maar zien daarnaast nog voldoende mogelijkheden om woonprojecten tot stand te laten komen.
In augustus dit jaar werd het eerste succes behaald. Een Winterwijks echtpaar verhuisde na inschrijving bij ‘Buitengebied zoekt bewoners’ met hun kleine kinderen vanuit het centrum van het dorp naar een boerderijtje in het buitengebied, dat in drie kavels wordt verdeeld. Naast het boerderijtje worden nog twee schuurwoningen gebouwd, die in de toekomst ook bewoond zullen worden.
Het is een mooi eerste begin om het platteland in de Achterhoek leefbaar te houden en het is niet onwaarschijnlijk dat ook in andere Achterhoekse gemeentes dergelijke projecten worden opgestart.
___________________________________________________________________
MIJN Special
In MIJN Magazine belichten we maandelijks één specifiek thema en deze vormt dan een special binnen de overige redactiepagina’s. Dit keer was dat Buiten leven. Meer MIJN Specials zien? Klik dan op deze link. https://www.helemaalachterhoek.nl/category/mijnmagazine/mijn-special/
